Czy możliwe jest przejęcie drogi przez gminę jeżeli należy ona do osoby fizycznej? Czy za przejęcie drogi na rzecz gminy osobie takiej należy się odszkodowanie?
Jakiś czas temu weszły w życie nowe przepisy umożliwiające właścicielom działek, na których zlokalizowana jest droga lokalna ogólnodostępna, przekazanie ich za odszkodowaniem na rzecz gminy. Jesteś właścicielem takiej nieruchomości wykorzystywanej jako droga przez wielu innych mieszkańców gminy? Z tego artykułu dowiesz się jakie są możliwości by taka droga została przejęta przez gminę.
Jakie nieruchomości mogą być przejęte przez gminę?
W artykule opisane są szczegółowe rozwiązania ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych /dalej jako specustawa/, która weszła w życie 13 września 2023 r. Ustawa określa zasady przejmowania na własność przez gminę nieruchomości użytkowanych jako drogi ogólnodostępne i zasady ustalania odszkodowania.
Ustawa dotyczy nieruchomości, które:
-
- co najmniej od 20 lat są w posiadaniu gminy
-
- są użytkowane jako drogi ogólnodostępne o znaczeniu lokalnym, po których odbywa się ruch pojazdów i pieszych
-
- są wykorzystywane przez nieokreśloną liczbę użytkowników
-
- drogi te stanowią uzupełnienie sieci dróg służących miejscowym potrzebom i są funkcjonalnie zbliżone do dróg publicznych i połączone z nimi
-
- nie są zaliczone do kategorii dróg publicznych (Co to jest droga publiczna)
-
-
są nieruchomościami niezabudowanymi, utwardzonymi
-
Warunek władania nieruchomością
W ustawie nie wyjaśniono pojęcia władanie, ale uważam, że warunek ten będzie spełniony gdy gmina wykonywała prace związane m.in. z utrzymaniem drogi -wykaszanie trawy, zbieranie śmieci, jej konserwacją -naprawianie nawierzchni i poboczy, modernizacją -asfaltowanie czy żwirowanie , odśnieżaniem.
Dokumentami potwierdzającymi władanie przez gminę nieruchomościami od co najmniej 20 lat do dnia wejścia w życie ustawy są w szczególności:
1) umowy dotyczące robót budowlanych lub utrzymania drogi ogólnodostępnej;
2) rachunki, faktury za wykonanie robót budowlanych, protokoły odbioru robót budowlanych dotyczących drogi ogólnodostępnej;
3) umowy ubezpieczenia drogi ogólnodostępnej;
4) metryki, plany liniowe, rejestry wykonanych robót, protokoły przeglądu drogi ogólnodostępnej;
5) dowody z zeznań właścicieli nieruchomości zajętych pod drogę ogólnodostępną, właścicieli nieruchomości sąsiednich, pracowników właściwych urzędów oraz innych świadków;
6) dokumenty potwierdzające przeznaczenie środków z budżetu gminy na inwestycje drogowe;
7) dokumentacja z prac geodezyjnych wykonanych w celu uregulowania stanu prawnego istniejącej drogi ogólnodostępnej;
8) dokumentacja projektowa przebudowy drogi ogólnodostępnej sporządzona przed wejściem w życie ustawy;
9) wypis z ewidencji gruntów i budynków.
Pozostałe warunki przejęcia drogi przez gminę
Warunkiem nabycia nieruchomości jest by były one użytkowane jako drogi, a zatem takie:
-
- na których zlokalizowana jest droga jako obiekt budowlany, w rozumieniu ustawy Prawo budowlane lub
-
- które pełnią jedynie funkcję drogi
Ustawa dotyczy tych dróg, które z uwagi na nieuregulowany stan prawny nie mogą zostać zaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych a mają jednak podobny do nich status faktyczny.
Jeśli chcesz dowiedzieć się Co to jest droga publiczna KLIKNIJ TU.
Ich cechy to możliwość korzystania z nich przez każdego, utwardzone podłoże, utrzymywanie i zapewnienie przejezdności przez gminę, stanowią uzupełnienie sieci dróg lokalnych i są połączone z drogami publicznymi, a więc niemające statusu dróg zamkniętych, pełnią funkcje w sieci drogowej w zasadzie taką samą, jak drogi publiczne.
Oczywiście drogi te mogą mieć właścicieli w postaci osób fizycznych, prawnych albo właściciel może być nieustalony – nieuregulowany stan prawny.
Jak może dojść do nabycia drogi przez gminę?
Decyzję o nabyciu przez gminę nieruchomości drogowych na własność wydaje starosta na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) złożony najpóźniej do dnia 31 grudnia 2035 r.
Wójt (burmistrz, prezydent) może wystąpić z wnioskiem z własnej inicjatywy. Druga możliwość to wystąpienie do wójta co najmniej 2/3 właścicieli nieruchomości drogowych faktycznie pozostających od 20 lat we władaniu gminy, stanowiących dojazd do co najmniej 10 nieruchomości zabudowanych. W tym drugim przypadku, wójt w terminie 6 miesięcy składa wniosek do starosty lub wskazuje przyczyny, z uwagi na które wniosek taki nie może zostać złożony. Moim zdaniem nie ma żadnych przeszkód by również w pierwszym przypadku „własną inicjatywę wójta” wywołać pismem /wnioskiem właściciela takiej drogi.
Starosta o wszczęciu postępowania zawiadamia wnioskodawcę, właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości objętych wnioskiem, a w przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym zawiadomienie wysyła jedynie wnioskodawcy oraz zawiadamia w trybie obwieszczenia o wszczęciu postępowania.
Jeżeli starosta wyda decyzję, to nieruchomości drogowe stają się własnością gminy, wygasa prawo użytkowania wieczystego i ograniczone prawa rzeczowe ustanowione na nieruchomości a droga ogólnodostępna staje się z mocy prawa drogą publiczną zaliczoną do kategorii dróg gminnych (bez konieczności podejmowania uchwały rady gminy).
Decyzję doręcza się tylko wnioskodawcy, natomiast pozostałym stronom doręcza się zawiadomienie o wydaniu decyzji, a w przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym zawiadamia się w drodze obwieszczenia. Od decyzji strona może wnieść odwołanie do wojewody.
Na koniec najważniejsze – odszkodowanie za przejęcie drogi
Dla właściciela drogi, która ma zostać przejęta przez gminę bardzo ważną kwestią jest oczywiście kwestia odszkodowania. Wysokość odszkodowania uzgadniana jest w formie pisemnej pomiędzy gminą a dotychczasowym właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub osobą, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia, w którym decyzja o nabyciu przez gminę nieruchomości stała się ostateczna, strony nie dojdą do porozumienia co do wysokości odszkodowania, to wysokość odszkodowania ustala w drodze decyzji starosta.
A jakie są inne wypadki uzyskania odszkodowania za nieruchomości przeznaczone pod drogę publiczną? Jeśli interesuje Cię ten temat to zajrzyj do mojego wpisu o Odszkodowaniu za nieruchomości wywłaszczone na mocy decyzji ZRID. KLIKNIJ TU.
Podsumowując, jeżeli jesteś właścicielem działki, która użytkowana jest jako droga ogólnodostępna, jest utwardzona i co najmniej od 20 lat gmina wykonuje prace utrzymaniowe – odśnieża, naprawia to warto zainteresować się możliwością przeniesienia własności tej działki na gminę i w zamian uzyskać odszkodowanie.
Jeśli zastanawiasz się czy spełniasz warunki tego by gmina przejęła Twoją drogę w zamian za odszkodowanie chętnie przeanalizuję Twoją sprawę i wyjaśnię Ci wszystko na konsultacji.
